TMS 37 Karşılıklar, Şarta Bağlı Yükümlülükler ve Şarta Bağlı Varlıklar

UMS 37 KARŞILIKLAR, ŞARTA BAĞLI YÜKÜMLÜLÜKLER VE ŞARTA BAĞLI VARLIKLAR

Amaç, Kapsam

“Karşılık”, “Şarta Bağlı Yükümlülük” ve “Şarta Bağlı Varlığın” değerleme esaslarının, tutarlarının ve tahakkuk bilgilerinin anlaşılabilir bir biçimde finansal tabloların dip not ve eklerinde açıklanmasını sağlama amacı taşıyan bu standardın hükümlerine aşağıda belirtilen durumlar hariç tüm işletmeler tarafından uygulanmak zorundadır. Bahsedilen istisnaları oluşturan konular şu şekilde sıralanabilir;

-       Gerçeğe yakın değerleri üzerinden izlenen finansal araçlardan kaynaklanan,

-       İnşaat sözleşmeleri, finansal kiralama gibi ileri tarihli sözleşmelerden kaynaklananlar,

-       Sigorta şirketlerinde poliçe sahipleri ile yapılan sözleşmelerden kaynaklananlar,

-       Belirli şartlarda yürürlüğe girecek hak kısıtlamayan sözleşmeler.

Yani karşılığa veya şarta bağlı yükümlülük gibi olaylara konu olan varlıklar işletmenin ilerideki finansal durumundan bağımsız olmalıdır. İşletmenin faaliyetlerini devam ettirebilmesi için katlanacağı maliyetler bu standart kapsamı dışındadır. Sadece, isletmenin geçmiş dönemdeki faaliyetlerinden dolayı gelecekte ortaya çıkabilecek olan ekonomik açıdan dezavantajlı sözleşmelerden kaynaklanan, yeniden yapılandırmalara ilişkin karşılıklar veya yükümlülükler konu alınır.

Karşılık: Gerçekleşme zamanı veya tutarı belli olmayan yükümlülüklerdir.

Yükümlülük: Geçmiş olaylardan kaynaklanan ve ifası halinde ekonomik fayda sağlayan kaynakların işletmeden çıkmasına neden olacak olaylardır.

Sorumluluk Doğuran Olay: Hukuki ya da zımni bir yükümlülüğe yol açan olaylardır.

Hukuki Yükümlülük: Bir sözleşmeden, yasal düzenlemeden veya diğer yasal uygulamalardan kaynaklanan yükümlülüklerdir.

Zımni Yükümlülük: İşletmenin geçmiş uygulamalar, yayımlanmış politikalar veya açıklamalarla üçüncü kişilere taahhüt ettiği ve sorumlukların yerine getirileceği konusunda üçüncü kişiler nezdinde geçerli bir beklenti doğuran yükümlülüklerdir.

Şarta Bağlı Yükümlülük: İşletmenin kontrolünde olmayan, olayın ileride gerçekleşip gerçekleşmemesi ile mevcudiyetleri kesin olmayan, bu nedenle finansal tablolara yansıtılmayan yükümlülükleridir.

Uygulama

Şarta bağlı yükümlülükler ve şarta bağlı varlıklar mali tablolara alınmazlar. Ancak gerçekleşme ihtimali çok uzak olan durumlar hariç, mali tabloların dipnotlarında yer verilir. Diğer yandan UMS 37, ekonomik fayda sağlayacağı veya yükümlülüğe neden olacağı kesinleşmiş ise, kesinleşme tarihi ile birlikte değil, bu durumlara sebebiyet veren olayın gerçekleştiği dönem içerisinde karşılık ayrılmasını öngörmektedir.

Karşılıkların ise mali tablolara alınması için sıralanmış şartların gerçekleşmiş olması gerekmektedir;

1.     Geçmiş bir olayın sebep olduğu mevcut hukuki veya zımni bir yükümlülüğün bulunması,

2.     Yükümlülüğün yerine getirilmesi için ekonomik fayda içeren kaynakların isletmeden çıkmalarının muhtemel olması,

3.     Yükümlülük tutarının güvenli bir biçimde tahmin edilebiliyor olması.

Paranın zaman değerinin önemli olduğu durumlarda karşılıklar, cari piyasaya ve yükümlülüğe özgü vergi öncesi oran (nakit akım ile ilgili risk içermez) kullanılarak bugünkü değerine indirgenir. Diğer yandan gelecekte beklenen ve maliyet tutarlarını etkileyebilecek olaylar da karşılıklara yansıtılabilir.